Sunday, February 26, 2017

აუცილებელი "ქალიშვილობა"

       
 დიდი ხანია ვფიქრობ დავწერო თუ არა ამ საკითხზე და მაინც გადავწყვიტე...
        საქართველო კონსერვატიული და ამავდროულად პატრიარქალური ქვეყანაა და ალბათ ამიტომაც ეგრეთ წოდებული  "ქალიშვილობის ინსტიტუტი" კვლავ ინარჩუნებს გადაწყვეტილების მიმღებ პოზიციას ურთიერთობაში. ბევრი ალბათ თვლის რომ ეს ასე აღარაა და ეს თემა უბრალოდ კამათისთვის არის წამოწეული, მაგრამ ფაქტები ბევრია.
        რთულია ისაუბრო კონკრეტული ადაიანების, კონკრეტულ ისტორიებზე, მაგრამ ვფიქრობ მაგალითები უკეთ გამოხატავს საკითხის მნიშვნელობას.
ხო და მოვყვები ისტორას:
       ჩემს კურსზე ერთი გოგო სწავლობდა, რომელთანაც კარგი ურთიერთობა მქონდა, ხშირად ვსაუბრობდით მეგობრები სხვადასხვა საკითხებზე და ჩვენს ამბებსაც ვუზიარებდით ერთმანეთს. ერთხელაც ეს გოგონა ანერვიულებული მოვიდა და სამეგობროს გაგვიმხილა, რომ  ერთ ბიჭს შეხვდა, ცოტა დალიეს, ახლა კი არ იცოდა ქალიშვილი იყო თუ არა და გვთხოვა ექიმთან გავყოლოდით ქალიშვილობის შესამოწმებლად.  ნათქვამმა ცოტა არ იყოს დაგვაბნია, მაგრამ ყველაზე მეტად გამაოცა იმ გადაწყვეტილებამ, რომ თუ ქალიშვილი არ აღმოჩნდებოდა აუცილებლად სულ რამდენიმე თვე მაინც ცოლად უნდა გაჰყოლოდა იმ ბიჭს. "განათხოვრის სახელი მაინც დამერქმევა და ხალხი აღარ იჭორავებსო"  
       ქორწინებამდე სექსის აკრძალვა არ ვიცი ტრადიციებიდან, რელიგიიდან თუ რაიმე სხვიდან მოდის, მაგრამ შედეგი გვაქვს უამრავი ნაადრევად შექმნილი ოჯახის დანგრევა, განადგურებული ფსიქიკის მქონე წყვილები და ბავშვები, რომლების ოჯახურ სითბოს არიან მოკლებულნი. მგონი უმჯობესია ხანდახან მაინც დავფიქრდეთ, ის ძალადობა რომელიც ჩვენს ირგვლივ ხდება, ის დანაშაულებრივი ქმედებები რომლებსაც ოჯახები ხშირად ნორმირებულად წარმოაჩენენ, ის დეპრესიული თაობა რომელიც იზრდება, ხომ არ არის შედეგი იმ ჩარჩოების, რომელსაც ტრადიციების სახელით ვაწესებთ. განა კი გვინდა ტრადიციები, რომლებიც ფსიქიკურად დანგრეულ მოსახლეობას გვიქმნის?
     
        დღეს ხშირად ვსაუბრობთ "ქალიშვილობის ინსტიტუტზე" და ალბათ უმჯობესია, სწორი დეფინიცია შემოვიტანოთ რა და რატომ არის პრობლემა. ქალიშვილობა თავისთავად არ წარმოადგენს პრობლემას, ეს ცალკეული ინდივიდის პირადი გადაწყვეტილებაა, მაგრამ პრობლემა ჩნდება მაშინ, როდესაც დარღვეული საქალწულე აპკის გამო იქმნება არასასურველი ოჯახები, რაც თავისთავში პოტენციურად ძალადობრივ ოჯახს გულისხმობს.
         ოჯახში ძალადობა ჩვენს ქვეყანაში ერთ ერთ მწვავე საკითხად დგას და მნიშვნელოვანია ვიფიქროთ ამის გამომწვევ მიზეზებზე, რათა მოვახერხოთ ძალადობის შემცირება.
რა იწვევს ამდენ დანგრეულ ოჯახს? რატომ ეგუებიან ქალები ძალადობას? 
დავსვათ კითხვები, განვსაზღვროთ პრიორიტეტები და ვიმსჯელოთ პრობლემის გადაჭრაზე.

Monday, February 20, 2017

ქვეყანა რომელიც ქალებმა გადაარჩინეს

       
 საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვებას ბევრი მსხვერპლი დასჭირდა. დაკარგული ტერიტორიები, დახოცილი ადამიანები და მიწასთან გასწორებული ეკონომიკა. მაგრამ ცხოვრება გრძელდებოდა და ავად თუ კარგად ჩვენი ქვეყანა დამოუკიდებელი სახელმწიფო იყო. 
         ქვეყანაში სიღარიბე იყო და დაიწყო ბრძოლა თვითგადარჩენისთვის. ვიღაცას უნდა ერჩინა ოჯახი, გამოეკვება მშიერი ბავშვები, მოხუცები და უსახსროდ დარჩენილი კაცები. აგონიაში ჩავარდნილ ქვეყნის ერთადერთი გამოსავალი გახსნილი საზღვრები იყო. და რა თქმა უნდა ეს საქმეც საკუთარ თავზე ქალებმა აიღეს. 90 იანების მეორე ნახევრიდან ქართველმა ქალებმა აქტიურად დაიწყეს მიგრირება ევროპის სხვადასხვა ქვეყანაში და საქართველოში წითელი დიპლომით მოამაყე ქალები ევროპელების მსახურნი გახდნენ. 2000 წლიდან მიგრაცია უფრო პოპულარული გახდა, ოჯახიდან იყიდებოდა ყველაფერი ღირებული, იღებოდა უამრავი ვალი რათა ოჯახის ერთ ქალს მაინც მოეხერხებინა ქვეყნის დატოვება და სხვა ქვეყნიდან ოჯახის შენახვა. 
       ეს პროცესები დღემდე გრძელდება და ჩვენს ირგვლივ გაჩნდნენ ბავშვები, რომლებსაც დედა არ უნახავთ, ქმრები, რომლებიც ცოლის გამოგზავნილი ფულით არსებობენ და ქვეყანა, რომლის ეკონომიკის დიდი წილი გზავნილებზე დგას. ქართველმა ემიგრანტმა ქალებმა გადაარჩინეს საქართველო შიმშილს და ამას დღემდე აგრძელებენ.  
       ხშრად ისმის მოსაზრება, თითქოს ქალები იმიტომ მიდიან, რომ მათთვის სამუშაოს შოვნა ბევრად მარტივია, თითქოს ბევრად მეტი შემოსავალი აქვთ. მაგრამ ამ დროს ავიწყდებათ თქმა, რომ ქალები ძლიერები არიან, ისინი გაუსაძლის პირობებში შრომობენ, რათა უსაშველოდ მონატრებულ ოჯახს კომფორტი, ხოლო სამშობლოს დოვლათი შეუქმნან. დღეს საქართველოს მთავარი დასაყრდენი ემიგრანტი ქალები არიან, ისინი არიან ქალები რომლებმაც საქართველო გადაარჩინეს. 

Thursday, February 16, 2017

ლიოსას სულ სხვანაირი სიყვარული

      ბოლო დროს უფრო ხშირად ვწერ ვიდრე ვკითხულობ, არა და მომენატრა სხვა სამყაროში ცხოვრება, მაგრამ არ ვიცი რა მჭირს ვიწყებ კითხვას და....
     ახლა ვფიქრობდი რა წავიკითხო ცოტა ხნით მაინც რომ დამკარგოს მეთქი და გამახსენდა. წიგნი რომელმაც ჩემთვის სიყვარულის იდეა შეცვალა, რომელმაც ბევრი მაფიქრა და აქამდე არსებული ილუზიების გადასხვაფერება მაიძულა. ჩემთვის ერთ-ერთი საყვარელი მწერალი მარიო ვარგას ლიოსა და მისი რომანი "ცუდი გოგოს ოინები", ამბავი ცხოვრებისეული სიყვარულისა, რომელიც უფრო მეტად გვტკენს ვიდრე გვაბედნიერებს. დამსხვრეული რომანტიული სიყვარულის მითი და პრაგმატიზმს შეჯახებული გრძნობები.
      ერთხელ ძალიან შეყვარებული ვიყავი და მაშინ მეგობარმა მითხრა, სიყვარული ტკივილია და რაც უფრო მეტად გტკივა, მეტად გსიამოვნებსო. ხო და ასეთ სიყვარულზე ყვება ლიოსა, ერთ ცუდ გოგოზე, რომელიც მუბრალოდ უყვარდა "კარგ ბიჭუნას". ამ სიტყვებით მოიხსენიებს მთავარ გმირებს ავტორი და თუ გეგონება ამით კლიშეებს ამყარებს, ცდები! ის უბრალოდ ცხოვრების ცუდ და კარგ მხარეებზე საუბრობს.
      მეოცე საუკუნის ეპატაჟური ცხოვრება, მსოფლიოს დიდ ქალაქებში იშლება და ჩვენში უამრავ კითხვას აჩენს, კითხვებს რომლებიც ხშირად უპასუხოდ რჩება. "როგორია სიყვარულის ნამდვილი სახე?" ეს კითხვა ლიოსამ წიგნის ყოველი წინადადების უკან დამალა და პასუხიც თავად გასცა - მარადიული(!)
          "მთელი ღამე მიამბობდა ამ ყველაფერს,ხანგრძლივი საუბარი იყო, ლოგინზე ვიწექით, ის სხეულით მეკროდა. ჩაცმული იყო. დროდადრო ჩუმდებოდა იმისთვის, რომ მეკოცნა და მეთქვა როგორ მიყვარდა." ასე სრულდება რომანი, რომელიც გაჟღენთილია დიდი ვნებითა და ტკივილით.
             წიგნი უჩვეულოდ ძლიერ სიყვარულზე, გასაოცრად საინტერესო ქალზე და რომანის გმირების არაორდინალურ ურთიერთობაზე. წიგნი სულ სხვანაირ სიყვარულზე.
       
          რჩევა: წიგნის კითხვა დაიწყეთ მხოლოდ იმ ადამიანებმა ვინც ზღაპრებს აღარ კითხულობთ და ვარდისფერი სათვალეც უკვე მოიხსენით :)

P.S. მე კი ისევ მივუბრუნდები ყველაზე უჩვეულო რომანს <3

Saturday, February 11, 2017

საუბარი უცნობთან

ბევრი ვიფიქრე დამეწერა თუ არა , მაგრამ ხანდახან გვაქვს დრო გრძნობების გაშიშვლების, ფიქრების ხმამაღლა წარმოთქმის და გულწრფელობის.
     გიყვარდაო? ხშირად უკითხვთ და ალბათ მიყვარდა, მიყვარდა რამდენადაც ეს შემეძლო. მისი სითბო და მისი განცდილი გრძნობები მეხვია გარს. დიდხანს ძალიან დიდხანს მის ნასუნთქვს ვსუნთქავდი. ხანდახანე მეგონა მისი ფიქრებიც კი მესმოდა. არ ჰგავს ხომ რეალობას? არც მე მეჯერა მის მიმართ ჩემი ასეთი სიგიჟე. თითქოს ასე იყო.
      იყო და გაქრა?
      არა დაიმალა...
სადღაც ჩემს გულსა თუ გონებაში გადაიმალა და მხოლოდ ხანდახან თუ გამოიპარება მისი სუნი. კი, ჩემთვის მეტისმეტად მისტიურია მისი სუნი, თითქოს ამას ებმის მასთან გატარებული ყოველი წუთი.
      ახლა?
      ახლა ნაწყენი ვარ, მასზე კი არა, ჩემს თავზე ვარ ნაწყენიც და გაბრაზებულიც. როგორ გავუშვი, როგორ დავთმე.....
აი, ახლაც ვგრძნობ მის სუნს. დიდი ხანია წავიდა მაგრამ მაინც ვგრძნობ.
კი, ნამდვილად გავგიჟდი......
       ახლა მეჩემება, ჩემებურად მეთბილება და მებედნიერება მისი არსებობა. უჩემოდ გასულ ვერცერთ წამს ვერ ვპატიობ.....
        და მაინც,
       დაბრუნდება, სულ ასე მგონია დაბრუნდება ისე დამტოვა....

Thursday, February 9, 2017

გოგონა რომელსაც სამშობლო წაართვეს


      ზღაპრები ჩემთვისაც ისევე როგორც ყველასთვის ბებიასთან ასოცირდება, ბებია იყო ის ვინც მუდმივად მამარაგებდა საინტერესო ამბებით და იცით ყველაზე მეტად რაში გამიმართლა? ეს ზღაპრები რეალური იყო, ალბათ ცოტ ცოტას ალამაზებდა, მაგრამ მაინც ცხოვრებასთან ძალიან ახლოს იყო.
ყველაზე მკვეთრად კი მისი ბავშვობის ისტორია ჩამრჩა ჩემს ბავშვურ მოგონებებში.
მეორე მსოფლიო ომის მონაწილე ყოფილა ჩემი დიდი პაპა, ხო და გერმანელებს ჩავარდნია ტყვედ. ომის დასრულების შემდეგ კი საბჭოთა ხელისუფლებამ მოღალატედ ჩათვალა და ოჯახის გადასახლების გადაწყვეტილება მიიღო. დეკემბრის ერთ ღამეს სადამსჯელო კომისია მივიდა ოჯახში, ტყვეობა გამოვლილი ომის მონაწილე მცირეწლოვან შვილებთან და მეუღლესთან ერთად აიძულეს მიეტოვებინა საკუთარი ხელებით აშენებული სახლი, ძლივს მოქონიებული ნივთები და სადღაც უცხო მხარეში გადახვეწილიყო.
     საბარგო მატარებელში უსულო არსებებივით შეყარეს ოჯახი და ყაზახეთის გზას გაუყენეს.
ბებია სევდა ნარევი სიცილით იხსენებს ხოლმე, გაბრაზებული ცრემლიანი თვალებით ვაგონის კედელზე ვაწერდი სიკვდილი დიდ სტალინსო. 

       10 დღე და ღამე მივდიოდით ცივი გაყინული მატარებლით და არავინ იყო ჩვენი მომკითხავი, საპირფარეშოც კი არ გვქონდა, ჩვენთან ერთად ერთი ხელმარჯვე კაცი იყო, მან ვაგონს ძირი გაუხვრიტა ფანერებით შემოსაზღვრა და იმას ვიყენებდითო.
ყაზახეთი კი ჩვენთვის ჯოჯოხეთი იყო, არაფერი ნაცნობი და ახლობელი. პატარა წკარიც კი არ ჩანდა რითიც ბედნიერად ვიგრძნობდით თავს. ერთად ერთი სილამაზედ აყვავებულ ბამბის პლანტაციებს აღვიქვავდითო.
     ასე უცხო მარტოობაში გავიდა 4 წელზე მეტი და სტალინის გარდაცვალებასთან ერთად ჩვენი თავისუფლებაც გვამცნეს და სახლში დაგვაბრუნესო.
ბოლოს კი ძლივს შეკავებულ ცრემლებს გზას მისცემს და მეტყვის ხოლმე თვალებს მაგრად ვხუჭავდიდა წარმოვიდგენდი, რომ ჩემს თელავში, ჩემი ჭადრების ჩრდილში დავრბოდი და მხოლოდ ეს იყო ის სანთელი რომელიც სიცოცხლეს მინარჩუნებდაო.
P.S. სევდიანი მაგრამ ჩემთვის ძალიან თბილი ზღაპარია. ამბავი 12 წლის გოგოსი რომელსაც სამშობლო წაართვეს :)

Tuesday, February 7, 2017

ქალური ღირსება

    ჩვენში არსებობს სტერეოტიპები, რაღაც კონკრეტული ცნებების ჩვენეული განმარტებები, არსებობს საზღვრები რომლებშიც ვექცევით და სხვებსაც ვაიძულებთ დაიცვას ეს საზღვრები. ერთმანეთს ვაკრავთ იარლიყებს და ჩვენივე ღრმა რწმენით სამართლიანად ვიქცევით.
     არჩევანის თავისუფლება ის ფუნდამენტური ღირებულებაა, რომელსაც თითოეული ჩვენგანი უპირობოთ უნდა ვიცავდეთ, მაგრამ ახლა ჩვენთან მოდაში სხვის საწოლში ქექვაა. და ეს "სხვა" რა თქმა უნდა ქალია. საზოგადოებრივი განხილვის საგანია უპირველესად ქართველი ქალის ღირსება, საქალწულე აპკი.
     ზოგისთვის შესაძლოა ეს არარეალური იყოს, მაგრამ დღეს დედამთილები ქორწინების ღამის შემდეგ კვლავ ამოწმებენ წყვილის თეთრეულს, მცირედი ფლირტის დროსაც კი ბიჭის ოჯახის წევრები "გაიკითხავენ" ქალის სახელს (ვაი და ოჯახი სახელგატეხილმა წაუბილწოს). დღეს ჩვენს ირგვლის ისევ არსებობს სტატუსი: "მონატაცები", "შეცდენილი".
    ქალს არ გააჩნია არჩევანის თავისუფლება, მუდმივად განიცდის საზოგადოების ზეწოლას, მის ნაცვლად გადაწყვეტილებას იღებს ოჯახი, სამეზობლო, კეთილისმსურველები. ქართველი ქალი ვალდებულია ჩაიკეტოს ამ დახურულ წრეში და დაჰყვეს საზოგადოების ნებას. ხშირ შემთხვევაში ქალების ცხოვრების წარმმართველები მამები და ძმები არიან. კაცს აქვს პრივილეგია არა მხოლოდ საკუთარი ცხოვრების თავისუფლად მართვის, არამედ ოჯახის წევრების ნაცვლადაც გადაწყვეტილების მიღების. მაგრამ ყველაზე საოცარი ალბათ ის არგუმენტებია, რომლითაც ამართლებენ ამ ყველაფერს. ხშირად გსმენიათ ალბათ "ოჯახის შემარცხვენელი", სწორედ ასე მოიხსენიებენ იმ ქალებს ვინც არ დაემორჩილა კაცურ გადაწყვეტილებებს, მოიქცა საკუთარი სურვილებისამებრ, თავად გადაწყვიტა.
         ქალები არიან თავისუფლები და უმთავრესია ქალებმა მთლიანად შევიგრძნოთ ეს თავისუფლება. თავად ავიდგათ ფეხი, დავეცეთ და კვლავ წამოვდგეთ იმ გზაზე რომელზეც საზოგადოებამ უამრავი დაბრკოლება შეგვიქმნა.

Wednesday, February 1, 2017

გოგონები აუხდენელი ოცნებით

     როდესაც სკოლა დავამთავრე ჩემს ირგვლივ შეფარვით, მაგრამ მაინც დაიწყო საუბარი ჩემი დაოჯახების საკითხზე. თავდაპირველად ამ საკითხს ოჯახის წევრები განიხილავდნენ, ცოტა ხანში ფარულ კითხვები გაჩნდა ჩემს მიმართ, შემდგომ უკვე შესაფერისი კანდიდატის ძებნა დაიწყეს. ახლა იმ ეტაპზე ვართ, მოითხოვენ ჩემს გათხოვებას. ჩემს ირგვლივ ბევრი ქალია მსგავს მდგომარეობაში, ზოგი ვუძლებთ ამ შემოტევებს, ზოგს პერიოდული ნერვული აშლილობა გვემართება (:D ), ზოგი კი უჯერებს "კეთილისმსურველების" რჩევებს და ქმნის ოჯახს.
   ჩვენ ვცხოვრობთ საზოგადოებაში სადაც ქალი დროულად უნდა გათხოვდეს, სადაც კაცი დამოუკიდებლად ვერ იღებს გადაწყვეტილებას თუ როგორი გოგო შეუყვარდეს, ჩვენთან ფინანსურად ძლიერ ოჯახში გათხოვება - "კარგად გათხოვებაა".
     ერთ წელზე მეტია მარტო ვცხოვრობ და იგივე დროა ოჯახის წევრებისგან ვისმენ ფრაზებს რომლის მნიშვნელობასაც ვერ ჩავწვდი: "მარტო ცხოვრებას არ სჯობია გათხოვდე?", "გათხოვდი და ქმარი მაინც გეყოლება მისახედი", "ასე მარტო რომ ცხოვრობ როგორღა გათხოვდები".  ჩემი ჭკუის დარიგებას არ დასჯერდნენ და პრევენციისთვის მეზობელს სთხოვეს ყურადღების მოქცევა, რაც გამოიხატება ჩემს სახლში შემსვლელ-გამსვლელის კონტროლით. პიროვნული თავისუფლება საჭიროებს საზღვრებს, ასე ფიქრობენ ჩვენს ირგვლივ და ჩვენც იძულებულნი ვართ ვიბრძოლოთ ამ კედლის დასანგრევად ან უბრალოდ დავივიწყოთ საკუთარი თავი.
     ბევრი გოგონა სწავლობდა, გეგმავდა საკუთარ მომავალს, მაგრამ საზოგადოებამ და ოჯახმა აიძულა ეცხოვრა იმ ჩარჩოებში რომელსაც თავად უწესებენ. მათ ჰქონდათ მიზნები, ჰქონდათ შესაძლებლობა, ჰქონდათ მცდელობა, მაგრამ მიატოვეს, დათმეს და დარჩნენ ჩაკეტილ წრეში, რომელსაც საზოგადოება ასე მყარად იცავს და აშენებს.
     საზოგადოებაში ბოლო პერიოდში შეიქმნა ილუზია, თითქოს ადამიანი თავისუფალია გადაწყვეტილების მიღებასა და პირადი ცხოვრების მართვაში, მაგრამ ამაზე საუბრისას ხშირად გვავიწყდება ის უხილავი ჯაჭვები რითიც ქალები გვყავს შებორკილი და არ ვაძლევთ თავისუფლებას. ჩვენ საზოგადოებრივ ქორწინებაში ვართ, ჩვენს ირგვლივ (და ალბათ მათ შორის ჩვენც) უამრავი გოგონაა, უამრავი აუხდენელი ოცნებით და არასასურველი ქორწინებით.