Sunday, January 22, 2017

ქალთა სექსუალური დისკრიმინაცია




საქართველოს ქუჩებში რთულია სიარული, განსაკუთრებით რთულია ქალებისთვის. მუდმივი დისკრიმინაციის მსხვერპლი ხდებიან ქალები საზოგადოების მხრიდან. ეს ყველაფერი კი უფრო მკვეთრად ჩანს საქართველოს რეგიოებში. თუ კი ოდესმე გაივლით ქართულ ქუჩებში აუცილებლად შეამჩნევთ ქალების თავდახრილ სიარულს და მათ მიმართ მიპყრობილ მშიერ მზერას კაცების მხრიდან.
  დიდი ხანია უკვე შებინდებულზე არ გავსულვარ ქუჩაში. რთულია არ შეიმჩნიო მანქანებიდან გადმოყუდებული კაცების მზერა, ხშირია შემთხვევები როდესამ მხოლოდ ყურებას არ ჯერდებიან და მანქანით გვერდით მოგყვებიან. ასეთ დროს გიჩნდება უარავი კითხვის ნიშანი და შიში, ვერ ხვდები რისი გეშინია მაგრამ მაინც ცდილობ მეტ ნაკლებად ხალხმრავალ ადგილებში იარო, თითქოს ამით თავს იცავ. დადიხარ თავდახრილი შეურაცყოფის გაურკვეველი გრძნობით და ნანობ საერთოდ, რომ გამოხვედი ქუჩაში.
ამას კიდევ ემატება ჩაცმის პრობლემა. საზოგადოება გიწესებს ჩაცმის სტილს და ვალდებული ხარ ეს სტანდარტი ბოლომდე დააკმაყოფილო, ხოლო თუ შემთხვევით გადაცდომა მოგივიდა მანქანით მადევრების რაოდენობა ორმაგდება და ამას ემატება კომენტარები, რომელიც იძულებული ხარ არ შეიმჩნიო, იმიტომ რომ ქალი ხარ. იმიტომ რომ არც კანონი და არც საზოგადოება არაა შენს მხარეს. 
  საზოგადოება ამ ყველაფერს კი ნორმალიზებულად უყურებს. ჩვენი ქვეყნის ტრადიციების, მენტალიტეტის თუ რაიმე სხვის გამო ქალებს ეზღუდებათ გადაადგილების თავისუფლება, ხოლო ქალების მიმართ განხორციელებული დისკრიმინაციული ქმედებები არ აღიქმება დანაშაულად. ქალთა სექსუალური შევიწრვება საქართველოს კანონმდებლობით არ არის დასჯადი, ეს პუნქტი არ არის გათვალისწინებული არც ანტიდისკრიმინაციულ კანონში. 
   რა არის გამოსავალი? სად უნდა ვეძებოთ ქალებმა სამართალი? როგორ შევზღუდოთ ქალთა დისკრიმინაცია? და კიდევ მრავალი კითხვა მიჩნდება, როდესაც ქუჩაში ჩემს მიმართ ხორციელდება მსგავსი ქმედებები. პასუხი კი მხოლოდ ერთი მაქვს სოლიდარობა (!). იმ პირობებში როდესაც ქალებს არ გვაქვს საკანონმდებლო მხარდაჭერა, ჩენ მხოლოდ ერთმანეთი დაგვრჩენია. გაძლიერებული სოლიდარობის გრძნობით არის მხოლოდ შესაძლებელი, უპირველესად შევამციროდ ქალთა სექსუალური დისკრიმინაცია და ხელისუფლება ვაიძულოთ გახდნენ მეტად მგრძნობიარენი გენდერული საკითხების მიმართ და ქალთა სექსუალური ნიშნით დისკრიმინაცია გახდეს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევით დასჯადი.

Sunday, January 15, 2017

ქალები ქართულ პოლიტიკაში


      2016 წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგებს თუ გადავხედავთ, მოპოვებული მანდატების  კატასტროფულად მინიმალური რაოდენობა ერგოთ ქალებს. ეს ფაქტი რა თქმა უნდა განპირობებულია იმითაც, რომ წამყვანი პოლიტიკური პარტიების სიის სათავეებში არ იყვნენ ქალები, რამაც თავისთავად შედეგი განაპირობა. თუ სტატისტიკას გადავხედავთ საქართველოში ქალები არც ისე პასიურები არიან, არჩევნებზე მისული ამომრჩევლის 55% ქალები წარმოადგენენ. წინა საარჩევნო პროცესებში ჩართული ქალების რაოდენობაც მკვეთრად აღემატება აქტიური კაცების რაოდენობას. მიუხედავად ამ მაჩვენებლისა ქალები პოლიტიკური პარტიების წამყვან პოზიციებზე იშვიათად ხვდებიან
     საქართველო პატრიარქალური ქვეყანაა თავისი არსით, ის ეგრეთ წოდებული ტრადიციებიც რომელიც დღემდე შემოგვრჩა ქალების პირდაპირ დისკრიმინაციას ეწევა. ქართული სტერეოტიპი იმის შესახებ, რომ ქალი მხოლოდ ოჯახში უნდა იყოს, ხდება მიზეზი იმისა, რომ ქართველ ქალებს არ აქვთ შესაძლებლობა ქვეყნის მართვის სადავეებში ჩაერთვან. ბოლო პერიოდში გენდერულ საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების მომრავლებასა და სხვადასხვა გენდერული პროექტების განხორციელებას თითქოს ხელი უნდა შეეწყო ქალების დაწინაურებისთის პოლიტიკაში, მაგრამ სამწუხაროდ ასე არ მოხდა.
       გენდერული თანასწორობა ნიშნავს, რომ ქალსა და მამაკაცს აქვთ თანაბარი პირობები და ცხოვრებისეული შანსები თავიანთი პოტენციალის სრული რეალიზაციისათვის. თანაბრად მონაწილეობენ პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური, კულტურული განვითარების პროცესებში და თანაბრად სარგებლობენ საზოგადოებრივი სიკეთეებით, შესაძლებლობებითა და რესურსებით. გენდერული თანასწორობა არ ნიშნავს ქალისა და მამაკაცის იგივეობას, პირიქითდემოკრატიულ პლურალისტურ საზოგადოებაში აღიარებულია, რომ ადამიანებს აქვთ სხვადასხვა ღირებულებები და მიზნები, სხვადასხვა საჭიროებები და ცხოვრების წესი. მიუხედავად ამისა, მათი ინტერესები თანაბრად უნდა იყოს გათვალისწინებული ყველა დონეზე, ისინი უნდა სარგებლობდნენ თანაბარი უფლებებითა და შესაძლებლობებით და ჰქონდეთ ერთნაირი პასუხისმგებლობები და ვალდებულებები.
     საუკუნეების მანძილზე დარღვეული თანასწორობის აღდგენას მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნები სხვადასხვა სტრატეგიებით ებრძვიან. გენდერული კვოტა _ იდეა მოიაზრებს ქალთა დაცვას პოლიტიკური იზოლაციისგან. იგი ეფექტური საშუალებაა გენდერული უთანასწორობის მისაღწევად, რაც ქვეყანაშიწარმომადგენლობითი დემოკრატიისბაზისს ქმნის. კვოტირების სისტემა დროებითი, იძულებითი, ხელოვნური ღონისძიებაა, მაგრამ, რადგანაც ქალთა ჩართვა სახელმწიფოს მმართველ სტრუქტურებში მრავალ ბარიერთანაა დაკავშირებული, კვოტირება, როგორც იძულებითი ზომა, ამ ბარიერების გადალახავს ემსახურება. კვოტირების თეორია წარმომადგენლობით პრინციპს ემყარება. ამ არგუმენტაციის თანახმად, რადგან მსოფლიოში მოსახლეობის ნახევარზე მეტს ქალები წარმოადგენენ, ლოგიკურია, რომ მოსახლეობის ამ ჯგუფს შესაბამისი წარმომადგენლობა ჰქონდეს გადაწყვეტილებების მიღების პროცესებში. წარმომადგენლობითობის თეორიასთან ერთად პოპულარულია რესურსების გამოყენების თეორიაც, რომლის მომხრეებსაც მიაჩნიათ, რომ ქალები პოლიტიკურ ცხოვრებაში განსხვავებულ ღირებულებებს, ხედვებსა და გამოცდილებას შემოიტანენ, რაც მნიშვნელოვნად გაამდიდრებს პოლიტიკურ პროცესებს.
      ამ არგუმენტაციამ უკვე მრავალი წელია მხარდაჭერა ჰპოვა მსოფლიოს წამყვან ქვეყნებში: ნორვეგიაში, დანიასა და შვედეთში პოლიტიკურმა პარტიებმა ჯერ კიდევ 80-იან წლებში ნებაყოფლობით დააწესეს კვოტირების სისტემები ქალებისათვის; უკანასკნელი ათწლეულების განმავლობაში კვოტირება დამკვიდრდა საფრანგეთში, ესპანეთში, ჰოლანდიასა და ლათინური ამერიკის 11 ქვეყანაში. 2002 წელს ნორვეგია უფრო შორს წავიდა, როდესაც 2008 წლისათვის კომპანიების დირექტორთა საბჭოს შემადგენლობაში ქალებისათვის 40%-იანი კვოტა დააწესა. ანალოგიური კანონი მიიღო საფრანგეთის პარლამენტმაც, რომელმაც 2016 წლისათვის ფრანგული კომპანიები დირექტორთა საბჭოების შემადგენლობაში ქალთა მინიმუმ 40 პროცენტამდე გაზრდით დაავალდებულა. ამჟამად ანალოგიური კანონები მუშავდება გერმანიასა და დიდ ბრიტანეთში.
        2015 წელს არასამთავრობო ორგანიზაციებისაგან და საინიციატივო ჯგუფებისგან საქართველოს პარლამენტში შევიდა ორი კანონპროექტი კვოტირების სისტემის დანერგვასტან დაკავშირებით. ერთი ინიციატივა ითვალისწინებდა 50% კვოტირებას, ხოლო მეორე 30%. პარლამენტმა განსახილველადმხოლოდ ერთი კანონპროექტი გაიტანა 30% კვოტირების სისტემით, რომელმაც ვერ ჰპოვა პარლამენტის მხარდაჭერა. შედეგად მივიღეთ ისევ დაუბალანსებელი პარლამენტი, რომელშიც 150 დეპუტატიდან მხოლოდ 24 იქნება ქალი. პარლამენტში ქალთა წარმომადგენლობით კი საქართველო 185 ქვეყნიდან  115- ადგილს იკავებს. თუ გადავხედავთ პოლიტიკური პარტიების სიებს ნათლად ჩანს რომ პარტიებმა დამატებით საბიუჯეტო  დაფინანსების მოპოვების მიზნითაც არ გაითვალისწინეს ქალთა წარმომადგენლობის გაზრდა.
          საქართველოს ჯერ კიდევ გრძელი გზა აქვს გასავლელი, რათა ჩადგეს იმ ქვეყნების რიცხვში, სადაც ასეთი ინიციატივები ჯერ საზოგადოებრივ მხარდაჭერას, ხოლო შემდგომ პოლიტიკურ კურთხევას მოიპოვებს. სანამ ქალებისათვის კვოტირების შემოღებაზე საქართველოში აქტიური დებატების ნიადაგი მომწიფდება, მნიშვნელოვანია, რომ მოხდეს საზოგადოების, განსაკუთრებით .. “აზრის შემქმნელებისადაგადაწყვეტილების მიმღებებისმიერ პრობლემისა და მისი თანამდევი შედეგების გაცნობიერება სრული მასშტაბით. გენდერული თანასწორობა არ წარმოადგენს საბოლოო მიზანს, ეს აუცილებელი წინაპირობაა იმისათვის, რომ შეიქმნას სტაბილური გარემო, ეკონომიკური ზრდა, თანასწორობის კულტურის ჩამოყალიბება და ყველა იმ დემოკრატიული ღირებულებების ქმედებაში მოყვანა რაც ქვეყნისთვის იქნება საკეთილდღეო.